We leven steeds bewuster en bedrijven doen gelukkig met ons mee om de wereld te verbeteren. Althans dat lijkt vaak zo… Het is namelijk niet zo makkelijk om te kiezen voor het juiste ‘bewuste’ of ‘groene’ merk vanwege greenwashing. Zijn merken écht natuurlijk, eerlijk en duurzaam bezig of laten ze dat zo lijken om er zelf van te profiteren? In dit artikel vertel ik wat greenwashing is, waarom merken het doen, hoe het werkt en voorbeelden van welke bedrijven dit inzetten. Uiteraard deel ik ook tips hoe je het kunt herkennen om te voorkomen dat je er in trapt!
Wat is greenwashing? (betekenis)
Hoewel de naam de betekenis al wel verklapt, geef ik je graag een uitleg van het woord greenwashing.
Simpel gezegd: bedrijven die zich duurzamer of meer maatschappelijk verantwoord voordoen dan ze zijn.
Dit kunnen merken op allerlei manieren doen, bijvoorbeeld met kleuren, woorden, afbeeldingen en verpakkingen.
Wanneer een fastfood keten de kleur van het logo verandert van rood naar groen, lijkt het gezonder of beter.
Voor ons bewuste brein lijkt dit misschien onzin, maar het beïnvloedt onbewust ons onderbewuste brein.
Bedrijven kunnen dit bijvoorbeeld ook doen met slogans, zoals de vage woorden ‘voor natuurlijke schoonheid’.
Merken misleiden je dus op deze manier, door je wat te laten geloven, dat niet helemaal of helemaal niet waar is.
Je denkt dat je een goede aankoop doet, maar niets is minder waar in veel gevallen. Daarom wil je hier bewust van zijn!
Waarom doen merken zo: marketing & geld
Waarom doen merken dit? In de basis geldt: waar vraag is, komt aanbod. Bedrijven zien de toenemende ‘groene’ vraag.
Daar spelen ze graag op in met hun marketing, om geen geld te verliezen of meer geld te verdienen. Iets beweren is zo gedaan.
En de meeste termen op het gebied van natuurlijk, eerlijke productie en duurzaamheid zijn geen beschermde termen.
Bedrijven weten ook dondersgoed wat ze op het randje wel of niet kunnen zeggen. Ons brein associeert er dan verder mee.
Een merk kan bijvoorbeeld bloemetjes op de verpakking zetten, maar dat betekent nog niet dat er bloemetjes in zitten.
Hoe werkt greenwashing?
Begrijp me niet verkeerd, het is goed dat bedrijven groene stappen zetten en dat mogen ze ook delen, maar niet misleiden!
Daar draait het bij greenwashing om: het mooier maken dan het is. Dat is gemeen voor consumenten die goed willen doen.
Ik heb als marketeer gewerkt én verdiep me al jaren in bewust leven, dus heb veel geleerd en kan wat voorbeelden noemen:
- Bevat een product 1% aan natuurlijke ingrediënten, dan kan het al ‘natuurlijk’ genoemd worden
- Zo zijn er nog veel meer vage termen die eigenlijk niet zoveel zeggen, zoals ‘puur’ en ‘duurzaam’
- Een vernieuwde (deels) gerecyclede verpakking maakt de inhoud vaak nog niet zaligmakend
- ‘Wij zijn tegen dierproeven’ is te vaag, dit wil nog niet zeggen dat een bedrijf écht dierproefvrij is
- Promoot een bedrijf dat een lijn vegan is, dan wil dat nog niet zeggen dat het merk dierproefvrij is
- Een duurzame kledinglijn kan betrekking hebben op het materiaal maar nog niet op de productie
- Kleding van het natuurlijke materiaal katoen, is nog niet meteen duurzaam, alles behalve zelfs
- Bovendien betekent duurzaam nog niet dat het ook eerlijk geproduceerd is (denk aan fast fashion)
- Ook werkt de marketing van veel merken onbewust op onzekerheid: als je dit koopt voel je je goed
Ik weet het, dit helpt niet om te kiezen voor bewuste merken… Scroll daarom verder voor voorbeelden & tips.
Welke bedrijven doen aan greenwashing? (voorbeelden)
Er zijn veel merken – ook in Nederland – die inmiddels bekend staan als groen, terwijl ze dat niet helemaal of helemaal niet zijn.
Vaak delen merken heel bewust één klein aspect en laten ze een heel groot deel links liggen of ze komen met een ‘groene’ lijn.
- H&M heeft een duurzame lijn en promoot recycling, maar produceert volop fast fashion
- De grootse vervuiler Shell promoot mooie toekomst campagnes maar vervuilt lekker door
- Op dierlijke producten zie je vaak een blij dier, maar er is veel leed en het dier wordt gedood
- Het Beter leven keurmerk lijkt heel leuk en aardig, maar stelt in de praktijk weinig voor
- Dove gebruikte de leuke slogan ‘For the Natural women’, maar is alles behalve natuurlijk
- Banken delen steeds vaker groene initiatieven, maar investeren in allerlei niet zo groene zaken
- Groene energie is nog zo’n lastig topic, want groen is vaak niet écht groen. Onderzoek dit dus!
Vanuit mijn beauty blogger tijdperk ken ik veel merken die natuurlijk lijken, maar dat grotendeels niet zijn.
Denk aan bedrijven als Kneipp, Lush, L’occitane, Kiehl’s, Herbal Essences en Yves Rocher.
Van veel beauty merken met een bio of vegan lijn (zoals Garnier & L’oreal) is de vraag of ze dierproefvrij zijn.
Daarbij geldt dat bijvoorbeeld die ene lijn dat wel is, maar de rest van het bedrijf niet, niet helemaal fijn!
Beauty Kitchen is een voorbeeld van een merk dat níet aan greenwashing doet
Hoe kun je dit herkennen & voorkomen (tips)
Het is goed dat merken stappen zetten, het kan ook niet overnight top zijn. Maar hoe zit het met de intentie daarachter?
En hoe is jouw beoordelingsvermogen als merken de matkering sneaky inzetten? Blijf kritisch denken en onderzoek doen.
Ik geef je graag een aantal tips die ik zelf ook toepas om te kiezen voor bewuste merken:
- Bepaal wat je belangrijk vindt: vegan, natuurlijk, bio, plasticvrije verpakking?
- Trap niet in één mooi aspect, bekijk het geheel, hoe is het algehele bedrijfsbeleid?
- Eén natuurlijk ingrediënt op de voorkant? Check altijd de ingrediëntenlijst achterop
- Is een merk niet transparant of heel vaag, dan is dat eigenlijk al een afknapper
- Stel vragen als je iets niet zeker weet, krijg je geen concreet antwoord? Rode vlag!
- Gebruik je onderbuikgevoel: vertrouw je het niet, zoek dan een ander merk
- Houd de Keuringsdienst van Waarde in de gaten, zij publiceren kritische content
- Lees mijn blogs over dierproefvrije alternatieven & natuurlijke merken qua beauty
- Check op keurmerken zoals Ecocert, BDIH, Soil association, Natrue, Certified Vegan
- Qua kleding kun je mijn artikelen over duurzame kleding en fair fashion merken lezen
Hopelijk heb je iets aan dit artikel met uitleg, voorbeelden & tips. Helaas is het niet altijd zwart/wit, maar vaak grijs.
Zo is een groene verpakking leuk, maar telt de inhoud zwaarder. Check het boek de Verborgen Impact.
Liefs Mariëlle